Tachykardia, czyli częstoskurcz serca, polega na przyspieszeniu jego pracy powyżej 100 uderzeń na minutę. Pojawia się w wyniku intensywnego wysiłku i silnych emocji, ale może być także objawem choroby. W celu wykrycia stanów patologicznych wykonuje się badanie EKG.
Czym jest tachykardia serca?
Jest to zaburzenie rytmu serca, które objawia się zwiększeniem tempa jego pracy. Normalnie serce wykonuje 55-100 uderzeń na minutę, w przypadku ataku tachykardii przyspiesza do 100 uderzeń na minutę, a nawet do ponad 250 u/min. Jeśli pojawią się takie nieprawidłowości, należy zgłosić się do lekarza. Silny atak tachykardii serca jest bardzo niebezpieczny, ponieważ w niektórych przypadkach może doprowadzić do zatrzymania krążenia krwi i tym samym do śmierci.
Przyczyny tachykardii serca
Wystąpieniu tachykardii sprzyjają takie czynniki jak nerwowość, nadmiar kofeiny, palenie tytoniu, a także nadużywanie alkoholu. Przyspieszony rytm serca może towarzyszyć innym problemom ze zdrowiem, np. bezsenności, anemii, udarowi cieplnemu, chorobie wieńcowej, nadczynności tarczycy, nadciśnieniu tętniczemu, hipoglikemii, zatruciu. Na tachykardię serca bardziej narażone są osoby starsze, po zawale, cierpiące z powodu przerostu mięśnia sercowego. Nieprawidłowa szybkość pracy serca jest także związana z zaburzeniem gospodarki wodno-elektrolitowej i odwodnieniem. Na wystąpienie zaburzeń wpływa również nadmierny stres.
Przyczyną tachykardii serca może być rozwój tak zwanych ognisk ektopowych, występujących w obrębie tego narządu. Są to struktury wytwarzające impulsy elektryczne odpowiedzialne za wywoływanie nieprawidłowego rytmu pracy serca w normalnych warunkach. Czasem tachykardia serca jest spowodowana nagłym spadkiem ciśnienia, np. przy niewłaściwym stosowaniu leków obniżających ciśnienie tętnicze.
Objawy tachykardii serca
Charakterystycznym objawem tachykardii jest wrażenie kołatania serca. Osoba, która ma atak, czuje mocne, szybkie, nieregularne bicie serca, czemu towarzyszy również podwyższone tętno. Czasem chorzy dotknięci tymi zaburzeniami odczuwają przyspieszone tętno i niejasne uczucie lęku przed zaśnięciem. W niektórych przypadkach tachykardia może spowodować utratę stabilności hemodynamicznej. W takiej sytuacji serce nie jest w stanie zapewnić prawidłowego dotlenienia wszystkich tkanek i narządów. Niedotlenienie prowadzi do pojawienia się takich objawów jak mroczki przed oczami, zawroty głowy, osłabienie, nietolerancja wysiłku fizycznego, ból w klatce piersiowej, napadowy kaszel. Ostatecznie może dojść także do utraty przytomności, a nawet do nagłej śmierci sercowej.
Tachykardia serca nie zawsze jest objawem poważnej choroby. Również wysiłek fizyczny, silny stres lub szybkie wypicie mocnej kawy mogą doprowadzić do przyspieszenia akcji serca. W takim przypadku mamy do czynienia z tachykardią zatokową, czyli zaburzeniami o podłożu fizjologicznym. Mogą one towarzyszyć także gorączce, odwodnieniu lub niektórym chorobom.
Warto pamiętać, że tachykardia serca nie zawsze daje odczuwalne objawy. Często nieprawidłowe działanie serca powoduje bardzo słabe lub zupełnie niewyczuwalne symptomy. Niestety nie oznacza to, że zaburzenia nie są poważne. Nawet bezobjawowa tachykardia będzie stopniowo prowadziła do groźnych powikłań, np. migotania przedsionków lub udaru. Dlatego nie wolno lekceważyć symptomów takich jak spłycony oddech, zawroty głowy, zimne poty, stan osłabienia, ucisk w okolicy mostka.
Tachykardię serca zawsze należy traktować bardzo poważnie. Jeśli zaburzenia pracy serca trwały dłużej niż 6 minut, pojawił się ból lub uczucie duszności, należy zgłosić się lekarza. Powodowem wizyty u specjalisty powinny być także częste zaburzenia, które występują bez wyraźnej przyczyny, np. stresu lub wysiłku fizycznego.
Tachykardia serca – rozpoznanie
Trzeba pamiętać, że rytm serca przyspiesza w sposób naturalny w różnych okolicznościach, np. z powodu intensywnego wysiłku. Jeśli nie ma objawów wskazujących na niewydolność pracy serca, jest to normalny stan fizjologiczny. O tachykardii serca mówimy, kiedy serce pracuje w tempie ponad 100 u/min w stanie spoczynku.
Objawy towarzyszące tachykardii są często nieswoiste, dlatego postawienie diagnozy wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań. Najbardziej skuteczną metodą wykorzystywaną w diagnostyce jest EKG. Zapis EKG pokazuje częstość i rodzaje rytmu serca. Niestety tachykardie serca zazwyczaj mają charakter napadowy, dlatego trudno je wyłapać. W trakcie badania tempo pracy serca może być całkowicie normalne, ponieważ akurat nie doszło do ataku. Czasem konieczne jest wielokrotne powtarzanie badań. Dobre rezultaty przynosi stosowanie metody Holtera, która polega na rejestrowaniu czynności serca przez całą dobę. Tak długi okres daje szansę na zarejestrowanie napadu tachykardii serca.
Jeśli u pacjenta występują rzadkie ataki tachyarytmii, czyli tachykardii połączonej z arytmią, które powodują poważne objawy, np. omdlenia, stosuje się specjalne rejestratory, zapisujące pracę serca przez kilka miesięcy. Czasem wykonuje się również badanie elektrofizjologiczne, polegające na celowym wywołaniu ataku tachykardii serca.
Po zdiagnozowaniu zaburzeń można ustalić przyczynę ich wystąpienia, co pozwala na zastosowanie skutecznego leczenia oraz pozwala na uniknięcie niebezpiecznych powikłań.
Metody leczenia tachykardii
Tachykardię serca leczy się metodami zabiegowymi i farmakologicznymi.
Zazwyczaj w pierwszej kolejności wybiera się leczenie farmakologiczne, które jest wykorzystywane, jeśli zaburzenia pracy serca nie stanowią zagrożenia życia. Kiedy metody farmakologiczne nie przynoszą pożądanych skutków, lekarz może zaproponować również zastosowanie leczenia zabiegowego.
Leki podawane w przypadku tachykardii serca to przede wszystkim preparaty, które uzupełniają poziom elektrolitów, czyli magnezu, wapnia i potasu, a także leki z grupy beta-blokerów i preparaty przeciwzakrzepowe.
Leczenie zabiegowe obejmuje stosownie impulsów elektrycznych, których celem jest przywrócenie prawidłowego rytmu pracy serca. Inną metodą jest tak zwana ablacja, czyli wypalenie komórek powodujących zaburzenia oraz wszczepienie stymulatora serca. W przypadku tachyarytmii komorowej pacjentom wszczepia się kardiowerter-defibrylator, który na bieżąco monitoruje pracę serca i reguluje ją przy pomocy impulsów elektrycznych, kiedy zajdzie taka konieczność.
Profilaktyka tachykardii serca
W profilaktyce tachykardii ważny jest przede wszystkim zdrowy tryb życia. Należy zapobiegać rozwojowi chorób układu krążenia, które mogą niekorzystnie wpływać na pracę serca. Skutecznym sposobem na zapobieganie zaburzeniom jest regularna aktywność fizyczna, a także odpowiednia dieta. Warto zwrócić uwagę na niedobory elektrolitów, głównie potasu i magnezu. Niewskazane jest stosownie używek takich jak papierosy, alkohol, mocna kawa.
W szczególny sposób o zdrowie swojego serca powinny zatroszczyć się osoby, które cierpią z powodu przewlekłego stresu. W miarę możliwości należy unikać silnych emocji i sytuacji wywołujących napięcie nerwowe. Można zastosować metody relaksacji, które korzystnie wpłyną na kondycję całego organizmu, w tym również na układ krwionośny. Zaleca się na przykład różne techniki medytacji lub odprężające ćwiczenia takie jak joga.
Trzeba zwracać uwagę na wszystkie objawy, które mogą świadczyć o rozwoju dolegliwości związanych z sercem i w przypadku podejrzeń wystąpienia tachykardii skontaktować się z lekarzem. Zazwyczaj leczenie przynosi dobre efekty i udaje się usunąć zaburzenia. Jest to niezwykle ważne, ponieważ nieleczona tachykardia serca będzie powodowała groźne powikłania.
Leczenie tachykardii serca – ablacja
Tachykardię można leczyć przy pomocy zabiegu polegającego na zniszczeniu lub odizolowaniu obszaru serca, który jest odpowiedzialny za powstawanie zaburzeń w pracy tego narządu. Ablacja nie jest zabiegiem inwazyjnym, ponieważ wykonuje się ją przez skórę. Może doprowadzić do całkowitego wyzdrowienia chorego. Wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu są zaburzenia rytmu serca takie jak arytmia, trzepotanie przedsionków oraz tachykardie serca.
W czasie zabiegu lekarz wprowadza do organizmu pacjenta elektrodę, która dostarcza ciepło lub zimno i niszczy tkankę. Skutkiem jest usunięcie komórek, pracujących w nieprawidłowy sposób. Na uszkodzonej tkance powstaje blizna, która nie może przewodzić impulsów elektrycznych. Najważniejsze znaczenie w tej metodzie leczenia ma znalezienie właściwych obszarów serca i następnie ich precyzyjne usunięcie. Prawidłowo przeprowadzone zabiegi wyróżniają się bardzo wysoką skutecznością.
Tachykardia serca to dolegliwość, której nie należy lekceważyć. Zazwyczaj nie jest przyczyną bezpośredniego zagrożenia dla życia, ale nieleczona prowadzi do rozwoju bardzo groźnych powikłań. Jeśli pojawią się objawy wskazujące na zaburzenia pracy serca, zawsze trzeba udać się z wizytą do specjalisty, przeprowadzić odpowiednią diagnostykę i przestrzegać zalecanego leczenia. Warto także pamiętać o zdrowym stylu życia, prawidłowej diecie oraz ograniczeniu lub wykluczeniu używek.
Zachęcam do dyskusji oraz wymiany swoich doświadczeń związanych z tachykardią.
